|
4. Jaskinia Józefa
Położenie: 50o 23’39,9” N 19o 30’26,3” E,
wzniesienie Las Góra, Rodaki , gmina Klucze , powiat olkuski , województwo małopolskie .
Długość: 402m
Deniwelacja: 41,7m (-40,8m i +0,9m)
Rozciągłość: 87,2m
Otwór pionowy.
Stopień trudności: jaskinia o rozwinięciu pionowym; występujące studnie, zawaliska, kominy, galerie - czynią z Jaskini Józefa obiekt: wymagający, trudny i niebezpieczny do pokonania.
Opis dojścia. Jaskinia Józefa położona jest na wzgórzu o nazwie Las Góra . Wzgórze to położone jest na zachód od miejscowości Rodaki . Z miejscowości Rodaki, ulicą Grabowską kierujemy się na zachód . Ulica szybko zatraca swój charakter (ulicy) lecz prowadzi dalej (droga gruntowa). Po kilkuset metrach mijamy położone z prawej strony niewielkie stawy i dochodzimy do skrzyżowaniu dróg gruntowych. Opuszczamy ulicę . Ze skrzyżowania kierujemy się na południe .Podchodzimy około 300 metrów. Stajemy na grzbiecie wzgórza. Idziemy dalej grzbietem w kierunku zachodnim . Wąska zarastająca droga doprowadza nas na skraj lasu . Wchodzimy w las po około pięćdziesięciu metrach zmieniamy kierunek na północny . Idziemy dalej wąziutką ścieżynką około sto metrów . Otwór Jaskini Józefa znajduje się na lewo od niej, u podnóża niewielkich skałek. Skałki leżą dwadzieścia metrów na wschód od wybitnego schroniska skalnego, które z kolei leży pięćdziesiąt metrów na NE od najwyższego punktu wzniesienia Las Góra 413,2 m.n.p.m. ( punkt pomiarowy – reper).
Drugi wariant dojścia. Z opisywanego skrzyżowania dróg gruntowych idziemy dalej na wprost „ulicą Grabowską „. Po około pięciuset metrach, skręcamy prostopadle w lewo i podchodzimy na szczyt wzgórza. Tam odszukujemy wybitne schronisko skalne i otwór Jaskini Józefa.
Opis jaskini.
Wejście to studzienka 2- metrowej głębokości, nieco ciasno. W studzience zainstalowałem właz wejściowy. Z dna studzienki kierujemy się na S i stajemy nad Studnią ASa. Studnia ta, głębokości 35 m jest jedną z najgłębszych tego typu formacji na Jurze. Do jej pokonania niezbędna jest lina, oraz odpowiednie umiejętności techniczne ( pięć pośrednich przepięć). Z rejonu pierwszego przepięcia w kierunku W odchodzi wąski, 6- metrowej długości korytarzyk. Na końcu korytarzyka, w kominku położony jest najwyższy punkt jaskini +0,9m powyżej otworu. Wracamy na skraj studni. Z przepięcia zjeżdżamy 7 metrów, wąską szczeliną szerokości około 0.5 metra, zatrzymujemy się na stożku nasypowym 10 metrów poniżej otworu (drugie przepięcie). Do wyboru mamy dwa kierunki na W i na NE. Kierujemy się na W. Szczelina tworzy w tym miejscu jedną z wielu galerii Jaskini Józefa. Galerię pokonujemy poziomym trawersem z rejonu stożka nasypowego. Po dość trudnej wspinaczce zatrzymujemy się nad Studnią Kolumnową. W miejscu tym patrząc w górę, widzimy komin, bardzo trudny do dalszej eksploracji. Ściany studni pokryte są mleczkiem wapiennym . Dalej w kierunku na W, widzimy górne partie Studni Kolumnowej, szczelina o szerokości 0,7m bez możliwości łatwej eksploracji. Z miejsca w którym stoimy możemy zapieraczką zejść około 5 metrów w dół, bezpośrednio nad prożek w Studni Kolumnowej. Zejście skrajnie niebezpieczne - mleczko wapienne na sypiących się pionowych ścianach, odspojona wanta. Wracamy na stożek nasypowy. Ponownie kierujemy się na W. Schodzimy dnem wąskiej (0.5 m) szczeliny 6 metrów w dół. Zatrzymujemy się przed prożkiem o wysokości 1,5m. Pokonujemy go i stoimy nad Studnią Kolumnową. Studnia Kolumnowa o głębokości 27 metrów rozwinięta jest na głównej szczelinie jaskini i tworzy jej zachodnią część, dwie falujące ściany uniemożliwiają wgląd w dół. Z prożka zjeżdżamy 4 metry. Lądujemy na niewielkiej półce. Podczas zjazdu pierwszym odcinkiem linowym można obserwować odpadające kolumny, od których nazwałem studnię. Jest niebezpiecznie. Na przejściu półki w studnię kilka ruchomych want, niebezpiecznie. Poniżej pierwsze przepięcie. Dalej zjeżdżamy szczeliną szerokości około 0,5 metra. Po pokonaniu kolejnych dwóch przepięć, zjeżdżamy ostatnim 6- metrowym odcinkiem i osiągamy dno szczeliny. Znajdujemy się 35 metrów poniżej otworu jaskini. Na dnie szczeliny czujemy się bezpiecznie, bo nie widzimy jej popękanych, górnych partii! Miejsce końca zjazdu położone jest na W od Salki Daniela w rejonie zachodniego wylotu Białego Korytarza.
Wracamy do Studni ASa, która stwarza dogodniejszą, a przede wszystkim bezpieczniejszą możliwość osiągnięcia dna jaskini. Od stożka nasypowego (-10m) zjeżdżamy w kierunku na N, szczeliną około 6 metrów w dół. Strome dno pokryte jest ruchomymi głazami. Niebezpiecznie. Szczelina w tym rejonie ma szerokość 0,5 metra. Osiągamy przewężenie studni, 16 metrów poniżej otworu jaskini. Tu umieściłem trzecie i nieco niżej czwarte przepięcie. Za przewężeniem (mostkiem) rozciąga się dolna część Studni ASa. Szczelina zmienia kierunek z N na E. Na E od mostka widzimy galerię. Galeria ta nie posiada jeszcze nazwy – będzie moim najbliższym celem eksploracyjnym w Jaskini Józefa. Z czwartego przepięcia zjeżdżamy w dół i po 6 metrach zjazdu osiągamy ostatnie, piąte przepięcie.
Około 25 metrów poniżej otworu jaskini. W miejscu tym, w kierunku WE odchodzi wąski , nie wysoki, lekko meandrujący korytarzyk - długości 8 metrów. Z piątego przepięcia zjeżdżamy w dół. Po 9 metrach zjazdu osiągamy dno Studni ASa. Stożek nasypowy, 35 metrów poniżej otworu. Studnia od rejonu mostka rozszerza się, jej szerokość wzrasta do 1,3 metra. Pionowe ściany pokryte są polewą naciekową. Poniżej piątego przepięcia, w kierunku do Sali Daniela zgrupowanie makaronów.
Od stożka nasypowego, zbudowanego z gruzu i ziemi spadającej bezpośrednio z rejonu otworu jaskini kierujemy się na NW. Schodzimy stosunkowo szerokim korytarzem, trzy metry w dół i osiągamy dolną część Salki Daniela. Salka Daniela jest największą z salek w Jaskini Józefa, jej maksymalna szerokość to 3,5 metra , a wysokość około 10, 15 metrów. Dno pokryte jest głazami i gruzem. Występuje kilka stalagmitów, w stropie grupa pięknych nacieków – stalaktyty i makarony. W północnej część salki wejście do studzienki. Wznosząca się południowa część Salki Daniela tworzy Galerię Rekina. Nazwa pochodzi od charakterystycznego nacieku w kształcie płetwy rekina. Z Salki Daniela idziemy w kierunku na W wąskim korytarzykiem. Po kilku metrach korytarz zmienia kierunek na NW. Z prawej strony , na NE odchodzi cztero metrowej długości korytarzyk, który kończy się w górnej części salki Daniela, to Biały Korytarzyk. Ściany pokryte mleczkiem wapiennym stanowią, że jest to jedno z ładniejszych miejsc w Jaskini Józefa. Po nacieszeniu wzroku – nie wchodzimy, poruszamy się w kierunku NW i osiągamy miejsce końca zjazdu w Studni Kolumnowej. Dalej w kierunku na W idziemy stosunkowo szerokim korytarzem pokrytym osadami z piasku, to dno Studni Kolumnowej. Po kilku metrach mijamy próg, kierujemy się dalej na NW - wąskim i nie wysokim korytarzykiem, którym wchodzimy w dolną część zawaliska – Dylematy Zachodnie. Po kilku metrach korytarzyk zamienia się w wąską szczelinę, bez możliwości dalszej penetracji. Wracamy pod próg wysokości pięciu metrów. Pokonujemy go łatwą wspinaczką. Górna część progu, to jednocześnie strop komina znajdującego się poniżej. Po pokonaniu progu wchodzimy w zawalisko. Nad nami wielka wanta, niepewnie rozklinowana w szczelinie. Dalej wąskim korytarzykiem poruszamy się w kierunku na W. Mijamy trzy metrowy, ślepy kominek i wspinamy się w górę następnym, cztero metrowej wysokości. Wchodzimy do niewielkiej salki, a w niej do studzienki kończącej ciąg w zawalisku – Dylematy Zachodnie. Osiągamy dno zawaliska, położone 30 metrów poniżej otworu jaskini. Wracamy do wiszącej wanty. Wspinamy się w górę pomiędzy wantą a zachodnią ścianą Studni Kolumnowej. Wychodzimy pięć metrów w górę i stajemy na wancie. Na W niewielka wisząca salka. Powyżej punktu stania widzimy zachodnią część Studni Kolumnowej. Całość zawaliska w Dylematach Zachodnich należy ocenić jako teren skrajnie niebezpieczny do penetracji. Wracamy do miejsca zjazdu w Studni ASa.
Schodzimy stożkiem nasypowym w kierunku na E. Po pięciu metrach korytarz skręca na NE. W miejscu tym na wprost pokonanego zejścia, odchodzi wąska szczelina kończąca się studzienką. Problem eksploracyjny z możliwością ustanowienia nowego rekordu głębokości w Jaskini Józefa. My kierujemy się głównym korytarzem na NE. Schodzimy jeszcze jeden metr w dół i wchodzimy w najobszerniejszy korytarz jaskini Ciąg Tatrzański. Przy południowej ścianie korytarza wejście do studzienki. Schodzimy trzy metry w dół i osiągamy najniższy punkt jaskini -40,9 metra poniżej otworu. Uwaga na osypujące się ściany studzienki! Wracamy do korytarza głównego. Jego dnem podchodzimy w górę pod wielkie wanty, przy północnej ścianie wąski przełaz, po pokonaniu którego osiągamy najszerszą (2, 3 metry) i najwyższą( 15, 20? metrów) część Korytarza Tatrzańskiego. Na WS 5- metrowy próg, możliwość dalszej eksploracji w kierunku do galerii nad Studnią ASa. Korytarzem Tatrzańskim schodzimy na E trzy metry w dół pochylnią , a następnie z jej dna (w tym miejscu niewielka studzienka) podchodzimy dalej w kierunku na E i osiągamy rozwidlenie przed Ukrytym Kominem. Wąską szczeliną podchodzimy do podstawy Ukrytego Komina. Ukryty Komin jest najwyższą tego typu formacją w jaskini. Aktualni, górna jego część leży 12 metrów ponad jego podstawą w Ciągu Tatrzańskim – istnieje możliwości dalszej eksploracji w górę. Wspinamy się północną ścianą komina i po trzech metrach wspinaczki osiągamy wygodną półkę. Półka jest niewidoczna z podstawy Ukrytego Komina. Wspinamy się dalej i po dwóch metrach z komina, w kierunku na E odchodzi wąska szczelina( 0,3 - 0,4 metra szerokości i około 10 metrów wysokości). Jest to Ciąg za Ukrytym Kominem. Zjeżdżamy w dół studzienką 5- metrowej głębokości. Osiągamy dno szczeliny. Dalej idziemy jej dnem w kierunku na SE, pokonujemy w dół 2- metrowy próg i osiągamy najniższy punkt ciągu -34,6 metra poniżej otworu. Cały czas wąsko 30, 40 centymetrów. Z dna ciągu podchodzimy jeszcze dwa, trzy metry i stajemy przed progiem 1,8 metra wysokości. Pokonujemy go i wchodzimy w bardzo wąską szczelinę kończącą Ciąg za Ukrytym Kominem. Wracamy na rozwidlenie przed Ukrytym Kominem.
Wąską szczeliną kierujemy się na NE. Po kilku metrach wchodzimy do prostopadłej szczeliny rozwiniętej w kierunku SE. Na skrzyżowaniu szczelin, komin 10-metrów wysokości. Dnem szczeliny schodzimy w kierunku na SE dwa metry w dół, dochodząc do prostopadłej szczeliny o kierunku NE –SW. W kierunku SW szczelina jest zbyt wąska by ją pokonać. Jednak wspinając się 9- metrowym kominem rozwiniętym na skrzyżowaniu szczelin, w połowie jego wysokości natrafiamy na rozszerzenie. Pokonujemy je, schodzimy w dół (bardzo ciasno). Tu znajduje się kolejna prostopadła szczelina do szczeliny NE-SW, która ciągnie się w kierunku na E. Niestety jest ona zbyt wąska do przejścia. Wracamy do podstawy komina. Kierujemy się szczeliną dążącą na NE. Pokonujemy zwężenie i opadającą pochylnią schodzimy trzy metry w dół. Osiągamy dno wąskiej (0,4 metra) i wysokiej szczeliny. Idziemy jej dnem około pięć metrów, poczym raptownie skręcamy na E, pokonujemy prożek 0,5 metra w górę i wchodzimy w rozszerzenie szczeliny 0,8 metra. Dalej w kierunku na E ciągnie się szczelina kończąca się zawaliskiem, jednak z uwagi na skrajnie niebezpieczny teren nie proponuję zwiedzania tej części jaskini. Z rozszerzenia korytarza schodzimy studnią 3 - metrowej głębokości na jej dno. Wszędzie kruszyzna, nad głową zawieszone wanty. Jest niebezpiecznie. Głębokość -40,8 metra poniżej otworu jaskini. Na spągu leżą kości ( czaszka) niewielkiego zwierzęcia. Jeszcze trzy metry i stajemy u podstawy komina, którym wchodzimy w zawalisko wschodniej części Jaskini Józefa. Zawalisko nosi nazwę Zaburzenie Wschodnie. Cały rejon zawaliska skrajnie niebezpieczny. Występuje duża ilość nieustabilizowanych bloków skalnych pokrytych osadem z gliny. Kominem, progiem wspinamy się około cztery metry i osiągamy szczelinę rozwiniętą na kierunku NE – SE. Wchodzimy w jej NE rozwinięcie . Po czterech metrach, progiem w dół 1,2 metra. W tym miejscu szczelina zmienia kierunek na SE. Idziemy dwa metry i wspinamy się na próg dwu metrowej wysokości. Wchodzimy w Salkę Niestałości, z charakterystycznym zawieszonym nad nią blokiem skalnym. Długość salki sześć metrów, szerokość około dwa metry, a wysokość 1,5 metra. W SE części salki wąski komin w górę cztery metry wysokości. Z SE części Salki Niestałości schodzimy w dół, pionowym progiem 3- metrowej wysokości. Osiągamy ponownie szczelinę o rozwinięciu NE-SE. W górę rozwija się trudny i niebezpieczny do eksploracji komin. W kierunku SE szczelina biegnie skośnie w górę, również możliwość dalszej eksploracji.
Kończymy zwiedzanie. Wracamy do otworu Jaskini Józefa.
Stan poznania jaskini na dzień: 1.04.2011.
Historia poznania.
Jaskinia została odkryta i wyeksplorowana przez Adama Sanaka.
Na wytop zwiastujący próżnię podskalną natrafiłem podczas zimowej eksploracji powierzchniowej rejonu. Był to dzień 26 luty 2005 roku. Następnie w dniu 23 września 2008, po usunięciu niewielkiej ilości ziemi i materiału skalnego odsłoniłem otwór Jaskini Józefa. W kolejnych dwunastu solowych akcjach, wyeksplorowałem i wykonałem dokumentację jaskini.
Jaskinię udostępniłem do zwiedzania od dnia 1 kwietnia 2011 roku. Pierwotnie zamierzałem uczynić to w dniu 14 listopada 2010 roku, jednak z powodu konieczności ochrony zimujących w niej nietoperzy, przesunąłem to przedsięwzięcie na dzień: 1.04.2011. Prawdopodobnie jest to pierwsze przesunięcie udostępnienia jaskini do zwiedzania, spowodowane okresem ochrony zimujących nietoperzy.
Geneza nazw:
Jaskinia Józefa – Józef to imię jakie nosił niedawno zmarły mój ojciec. W podziękowaniu dla Niego, za skromne, ale skrajnie uczciwe życie „w życiu niewiele posiadał, po śmierci będzie miał jaskinie”.
Otwór wejściowy – jedyny otwór jaskini, którym możemy wejść do niej.
Studnia ASa – największa studnia w jaskini, nazwana od pierwszych liter imienia i nazwiska odkrywcy.
Studnia Kolumnowa – druga pod względem rozmiarów studnia jaskini, z charakterystycznymi odpadającymi kolumnami.
Salka Daniela – największa i najładniejsza sala jaskini poświęcona Danielowi – tragicznie zmarłemu koledze – członkowi Speleoklubu Brzeszcze.
Galeria Rekina – galeria nad Salką Daniela, nazwana od charakterystycznego nacieku w kształcie płetwy rekina.
Biały Korytarzyk – najładniejszy korytarz jaskini, ze ścianami pokrytymi białym mleczkiem wapiennym.
Dylematy Zachodnie –niebezpieczne zawalisko w zachodniej części jaskini, stawiające pytanie; wchodzić, czy nie wchodzić?
Ciąg Tatrzański – najobszerniejszy, główny korytarz jaskini prowadzący na wschód od miejsca zjazdu.
Ukryty Komin – komin we wschodniej części jaskini, niewidoczny z jego podstawy.
Ciąg za Ukrytym Kominem – krótki, szczelinowy korytarz położony na wschód od Ukrytego Komina.
Zaburzenie Wschodnie – niebezpieczne zawalisko we wschodnich partiach jaskini.
Salka Niestałości – salka w zawalisku Zaburzenie Wschodnie, w której - z powodu zawieszonego bloku nad głową - przebywanie wywołuje dreszczyk emocji.
Literatura: Adam Sanak - cykl sprawozdań z eksploracji jaskini zamieszczony na: forum.speleo.pl/ – Jura – „Czy Jaskinia Józefa będzie jedną z największych na Jurze”.
http://forum.speleo.pl/read.php?8,11569,page=1
Opracował: Adam Sanak
arzeń rozpoczęto w zimie 2011. Eksplorację prowadziły osoby ze Speleoklubu Olkusz i Jurajskiej Grupy Eksploracyjnej.
|
|
